مونو آمونیوم فسفات چیست؟
مونو آمونیوم فسفات با فرمول شیمیایی NH₄H₂PO₄ یک ترکیب شیمیایی جامد سفید رنگ است که در صنایع مختلفی کاربرد دارد. این ماده به نام‌های دیگری چون دی‌آمونیوم فسفات اسیدی، فسفات دی هیدروژن آمونیوم و MAP نیز شناخته می‌شود. ساختار مولکولی آن شامل یک گروه آمونیوم (NH₄⁺) و یک گروه دی هیدروژن فسفات (H₂PO₄⁻) است که با یکدیگر پیوند یونی برقرار می‌کنند و این ساختار خاص باعث شده است تا ویژگی‌های منحصر به فردی مانند حلالیت بالا در آب و اسیدی بودن نسبی از خود نشان دهد.
MAP از طریق واکنش مستقیم بین آمونیاک (NH₃) و اسید فسفریک (H₃PO₄) به دست می‌آید. این ماده به دلیل حلالیت بالای خود در آب، می‌تواند به سرعت در محلول‌های آبی حل شود و به عنوان یک منبع فسفر و نیتروژن در بسیاری از کاربردها مورد استفاده قرار گیرد.
مونو آمونیوم فسفات در دمای بالاتر از 190 درجه سانتی‌گراد به آرامی تجزیه شده و دی‌آمونیوم فسفات (DAP) و اسید فسفریک تشکیل می‌دهد. همچنین به دلیل خاصیت اسیدی، می‌تواند با بازهای قوی وارد واکنش شده و نمک‌های فسفاتی متفاوتی تشکیل دهد.
با درک دقیق ساختار مولکولی و خصوصیات مونو آمونیوم فسفات، می‌توان از این ماده در کاربردهای مختلف به بهترین نحو بهره برد.
خواص مونو آمونیوم فسفات
- حلالیت در آب: مونو آمونیوم فسفات (MAP) به دلیل وجود گروه‌های آمونیوم و دی‌هیدروژن فسفات، حلالیت بالایی در آب دارد. حلالیت این ماده به میزان 370 گرم در لیتر در دمای اتاق است که آن را به یک منبع فسفر و نیتروژن مؤثر در کاربردهای مختلف تبدیل می‌کند.
- خاصیت اسیدی: مونو آمونیوم فسفات به دلیل حضور یون دی‌هیدروژن فسفات، خاصیت اسیدی دارد. pH محلول 1 درصد آن حدود 4.5 است که آن را به یک کود اسیدی در کشاورزی و سایر کاربردها تبدیل می‌کند.
- پایداری حرارتی: این ماده در دماهای بالاتر از 190 درجه سانتی‌گراد به آرامی تجزیه می‌شود و دی‌آمونیوم فسفات (DAP) و اسید فسفریک تولید می‌کند. در دماهای بالاتر، به آمونیاک، متافسفات و پیروفسفات تجزیه می‌شود.
- واکنش با بازهای قوی: به دلیل ماهیت اسیدی خود، MAP می‌تواند با بازهای قوی واکنش داده و نمک‌های فسفاتی مختلفی مانند آمونیوم فسفات‌های قلیایی تشکیل دهد. این ویژگی در صنایع شیمیایی برای تهیه ترکیبات فسفاتی مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- سمیت پایین: مونو آمونیوم فسفات سمیت پایین و سازگاری خوبی با محیط زیست دارد، که آن را به یک انتخاب مناسب در کاربردهای کشاورزی، به ویژه در تولید کودهای شیمیایی تبدیل کرده است.
- خواص ضد آتش: یکی از ویژگی‌های مهم مونو آمونیوم فسفات، خواص ضد آتش آن است. این ماده به عنوان یک جزء کلیدی در پودرهای خاموش کننده آتش استفاده می‌شود، زیرا با ایجاد لایه محافظ بر روی سطوح داغ، از گسترش آتش جلوگیری می‌کند.
- پایداری شیمیایی: MAP در شرایط عادی به طور شیمیایی پایدار است، اما در حضور اسیدها و بازهای قوی وارد واکنش می‌شود. این ویژگی باعث شده تا در صنایع شیمیایی به عنوان یک واسط واکنش مورد استفاده قرار گیرد.
- خاصیت بازدارندگی در خوردگی: این ترکیب می‌تواند با تشکیل لایه‌های فسفاتی بر روی سطوح فلزی، نقش بازدارندگی در برابر خوردگی داشته باشد، به همین دلیل در تصفیه آب و حفاظت از تجهیزات صنعتی به کار می‌رود.
- تاثیر بر خواص مکانیکی پلیمرها: مونو آمونیوم فسفات به عنوان یک افزودنی در ترکیب مواد پلیمری، باعث بهبود خواص مکانیکی و مقاومتی آنها می‌شود. در تولید مواد پلیمری مقاوم به شعله نیز به کار می‌رود.
خرید مونو آمونیوم فسفات
بازرگانی آسمان تجارت به عنوان یک تامین‌کننده معتبر و برتر در زمینه توزیع مواد شیمیایی متنوع، به ویژه مونو آمونیوم فسفات که در طیف گسترده‌ای از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد، شناخته شده است. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این ماده شیمیایی و سایر محصولات ما، از جمله استعلام قیمت و روش‌های خرید، با کارشناسان حرفه‌ای ما در بازرگانی آسمان تجارت از طریق شماره 02122510253 تماس بگیرید.
ما در بازرگانی آسمان تجارت با ارائه ضمانت کیفیت برای تمامی مواد شیمیایی، رضایت کامل خریداران را از انتخاب‌های خود تضمین می‌کنیم. به شما اطمینان می‌دهیم که اگر محصول خریداری شده مطابق با استانداردها و تحلیل‌های ارائه شده توسط تیم متخصص ما نباشد، امکان بازگشت کالا و استرداد کامل وجه فراهم است.
تیم ما در بازرگانی آسمان تجارت همواره آماده است تا به سوالات شما به سرعت پاسخ دهد و با ارائه خدمات ارسال فوری، محصولات را به تمامی نقاط کشور ارسال کند.
خواص فیزیکی مونو آمونیوم فسفات
- شکل ظاهری: کریستال‌های سفید جامد
- فرمول شیمیایی: NH₄H₂PO₄
- جرم مولی: 115.03 گرم بر مول
- حلالیت در آب: 370 گرم در لیتر در دمای 20 درجه سانتی‌گراد
- چگالی: 1.80 گرم بر سانتی‌متر مکعب
- نقطه ذوب: تجزیه در دمای بالاتر از 190 درجه سانتی‌گراد
- اندازه ذرات: متغیر، عمدتاً به صورت پودر یا گرانول
- پایداری حرارتی: پایدار تا دمای 190 درجه سانتی‌گراد
- بو: بدون بو
خواص شیمیایی مونو آمونیوم فسفات
- pH محلول 1 درصد: حدود 4.5
- ماهیت اسیدی: اسیدی به دلیل حضور یون دی‌هیدروژن فسفات
- حلالیت در سایر حلال‌ها: ناچیز در الکل، اتر و استون
- پایداری شیمیایی: پایدار در شرایط عادی، واکنش‌پذیری با اسیدها و بازهای قوی
- واکنش‌پذیری:
- با اسیدها: واکنش با اسیدهای قوی برای تولید اسید فسفریک
- با بازها: تولید نمک‌های فسفاتی
- قابلیت اشتعال: غیر قابل اشتعال
- سمیت: کم‌سم، با سمیت پایین برای انسان و حیوانات
- خواص ضد آتش: توانایی ایجاد لایه محافظ در برابر آتش
- نقش در خوردگی: ایجاد لایه‌های محافظ در برابر خوردگی بر روی سطوح فلزی
فرایند سنتز و تولید مونو آمونیوم فسفات
مونو آمونیوم فسفات (MAP) از طریق واکنش مستقیم آمونیاک با اسید فسفریک تولید می‌شود. مراحل سنتز به شرح زیر است:
- تولید اسید فسفریک: در ابتدا، اسید فسفریک مورد نیاز به روش تر یا حرارتی تولید می‌شود. در روش تر، واکنش بین سنگ فسفات و اسید سولفوریک انجام می‌گیرد:
Ca₅(PO₄)₃F + 5H₂SO₄ + 10H₂O → 3H₃PO₄ + 5CaSO₄·2H₂O + HF
- واکنش با آمونیاک: اسید فسفریک تولید شده در مرحله قبل، با آمونیاک وارد واکنش می‌شود تا مونو آمونیوم فسفات تشکیل شود. واکنش به صورت زیر است:
NH₃ + H₃PO₄ → NH₄H₂PO₄
- جداسازی و تبلور: محلول حاصل، سپس تغلیظ شده و طی فرآیند تبلور، مونو آمونیوم فسفات به شکل کریستال‌های جامد سفید رنگ به دست می‌آید.
- خشک‌کردن و گرانوله‌کردن: کریستال‌های تشکیل شده به دمای مطلوب خشک می‌شوند و سپس به شکل پودر یا گرانول بسته‌بندی می‌گردند.
به‌این‌ترتیب، مونو آمونیوم فسفات با درصد خلوص بالا برای کاربردهای مختلف مانند تولید کودهای شیمیایی، مواد ضد حریق و تصفیه آب آماده استفاده می‌شود.
کاربردهای اصلی مونو آمونیوم فسفات
مونو آمونیوم فسفات (MAP) یک ترکیب شیمیایی چندمنظوره است که به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد شیمیایی و فیزیکی خود در صنایع مختلفی به کار می‌رود. در ادامه، کاربردهای اصلی این ماده آورده شده است:
کشاورزی
مونو آمونیوم فسفات به عنوان یک کود شیمیایی پرکاربرد در کشاورزی به کار می‌رود. این ماده منبعی مؤثر از فسفر (P) و نیتروژن (N) برای گیاهان است که به بهبود رشد و عملکرد محصولات کشاورزی کمک می‌کند. MAP به دلیل حلالیت بالا در آب و pH اسیدی، برای خاک‌های قلیایی بسیار مناسب است و باعث اصلاح pH خاک نیز می‌شود.
خاموش کننده‌های آتش
MAP جزء اصلی در ساخت پودرهای خاموش کننده آتش است. این پودرها با ایجاد یک لایه محافظ بر روی سطح سوخت، مانع از رسیدن اکسیژن به آتش می‌شوند. علاوه بر این، مونو آمونیوم فسفات با کاهش دمای سطح شعله و تجزیه حرارتی، از گسترش آتش جلوگیری می‌کند. این ماده به طور گسترده در خاموش کننده‌های نوع ABC (چوب، مایعات و تجهیزات الکتریکی) استفاده می‌شود.
اپتیک
کریستال‌های مونو آمونیوم فسفات در اپتیک برای تولید تجهیزات نوری استفاده می‌شوند. این ماده دارای خاصیت دوشکستی (Birefringence) بالایی است و در تولید قطعات نوری مانند منشورها و قطبنده‌های نوری به کار می‌رود. کریستال‌های MAP به عنوان مواد غیرخطی نیز در مدولاسیون فاز نور مورد استفاده قرار می‌گیرند.
الکترونیک
مونو آمونیوم فسفات در صنعت الکترونیک به عنوان ماده پایه در تولید بردهای مدار چاپی (PCB) و برخی اجزای الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین به عنوان یک عامل ضد خوردگی و حفاظت از مدارهای الکتریکی کاربرد دارد.
اسباب‌بازی‌ها
این ماده در تولید برخی از اسباب‌بازی‌ها به عنوان یک عامل ایمنی استفاده می‌شود. به عنوان مثال، در اسباب‌بازی‌های ضدحریق و همچنین در مواد آموزشی شیمیایی کودکان به کار می‌رود.
علاوه بر کاربردهای فوق، مونو آمونیوم فسفات در موارد زیر نیز استفاده می‌شود:
- تصفیه آب
- متالورژی
- تولید مواد منفجره
- صنایع دارویی
- صنایع شیمیایی
این کاربردها به دلیل ویژگی‌های خاص شیمیایی و فیزیکی مونو آمونیوم فسفات، اهمیت آن را در صنایع مختلف بیش از پیش افزایش داده‌اند.
شرایط نگهداری مونو آمونیوم فسفات
مونو آمونیوم فسفات (MAP) به دلیل ماهیت شیمیایی و فیزیکی خود نیاز به شرایط نگهداری خاصی دارد تا از کیفیت و کارایی آن کاسته نشود. شرایط نگهداری مناسب این ماده به شرح زیر است:
- دما و رطوبت:
-
- دمای محیط: نگهداری در دمای اتاق (بین 15 تا 25 درجه سانتی‌گراد) مناسب است. افزایش دما می‌تواند منجر به کاهش پایداری ماده شود.
- رطوبت: MAP به شدت جاذب رطوبت است و در تماس با هوا، رطوبت را جذب می‌کند. لذا نگهداری آن در محیط خشک با رطوبت نسبی کمتر از 50% توصیه می‌شود.
- بسته‌بندی:
-
- مواد بسته‌بندی: از بسته‌بندی‌های مناسب مانند کیسه‌های پلی‌اتیلن یا درام‌های پلی‌پروپیلنی با درپوش محکم استفاده شود.
- محکم‌بندی: پس از هر بار استفاده، بسته باید محکم بسته شود تا از نفوذ هوا و رطوبت جلوگیری گردد.
- محیط نگهداری:
-
- تهویه مناسب: انبار باید دارای تهویه مناسب باشد تا از تجمع بخارات یا ذرات ناشی از تخلیه و بارگیری جلوگیری شود.
- به دور از مواد ناسازگار: MAP باید دور از مواد اکسیدکننده قوی، مواد قابل اشتعال، و اسیدهای قوی نگهداری شود.
- ایمنی:
-
- تجهیزات حفاظتی: کارکنان انبار باید از تجهیزات حفاظتی مانند دستکش، ماسک و عینک استفاده کنند.
- علامت‌گذاری: انبار باید به طور مناسب با علائم هشدار و نکات ایمنی تجهیز شود.
- تاریخ مصرف:
-
- تاریخ انقضا: MAP در صورت نگهداری در شرایط مناسب، معمولاً دارای عمر مفید دو سال است.
با رعایت این شرایط نگهداری، می‌توان از کیفیت و خلوص مونو آمونیوم فسفات برای مدت طولانی بهره‌مند شد.
نشانه های ظاهری کمبود فسفر در گیاه
کمبود فسفر در گیاهان به عنوان یکی از عناصر ضروری برای رشد، تأثیر قابل توجهی بر سلامت و عملکرد آنها دارد. علائم ظاهری کمبود فسفر به شرح زیر است:
- کاهش رشد: رشد کند و کاهش ارتفاع گیاه از اولین نشانه‌های کمبود فسفر است. گیاهان کوچک‌تر و با برگ‌های کمتر ظاهر می‌شوند.
- تغییر رنگ برگ‌ها: برگ‌های پایین‌تر و مسن‌تر گیاهان، رنگ بنفش، قرمز یا برنزی به خود می‌گیرند. این تغییر رنگ به دلیل تجمع رنگدانه‌های آنتوسیانین ایجاد می‌شود.
- نکروز: در موارد شدید، برگ‌ها و نوک آنها دچار نکروز یا خشکی می‌شوند.
- کاهش ریشه‌زایی: کمبود فسفر منجر به کاهش توسعه سیستم ریشه‌ای و کمبود جذب مواد مغذی دیگر می‌شود.
- تأخیر در گل‌دهی و میوه‌دهی: گیاهان دچار کمبود فسفر دیرتر به گل می‌روند و عملکرد میوه‌دهی آنها کاهش می‌یابد.
- کاهش تحمل به تنش: گیاهان کمبود فسفر به بیماری‌ها و تنش‌های محیطی مانند خشکی و سرما حساس‌تر می‌شوند.
تشخیص و درمان به موقع کمبود فسفر با کوددهی مناسب می‌تواند به بازیابی سلامت گیاهان کمک کند.
نحوه استفاده مونو آمونیوم فسفات
مونو آمونیوم فسفات (MAP) به عنوان یک کود شیمیایی موثر، در تأمین فسفر و نیتروژن مورد نیاز گیاهان کاربرد گسترده‌ای دارد. نحوه مصرف آن به شرح زیر است:
- در زراعت و باغبانی:
-
- کاربرد پایه: قبل از کاشت یا در مرحله اولیه رشد گیاه، MAP به صورت گرانول یا پودر در خاک تزریق می‌شود.
- کاربرد جانبی: به عنوان کود سرک در طول فصل رشد به کار می‌رود.
مقدار مصرف:
- زراعت: 50-100 کیلوگرم در هکتار
- باغبانی: 200-400 گرم برای هر درخت بسته به سن و نیاز گیاه
زمان مصرف:
MAP به عنوان یک کود پایه معمولاً در ابتدای فصل رشد به خاک اضافه می‌شود. برای محصولات پاییزه، در دوره آماده‌سازی خاک پیش از کاشت استفاده می‌شود. در سیستم‌های آبیاری، می‌توان آن را در طول فصل رشد نیز به صورت محلول در آب مصرف کرد.
- در سیستم‌های آبیاری (کودآبیاری):
-
- محلول‌پاشی: MAP به صورت محلول در سیستم‌های آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود.
- محلول‌پاشی برگی: محلول 1-2 درصد برای گیاهان زراعی و باغی به کار می‌رود.
- در هیدروپونیک:
-
- محلول مغذی: در محلول‌های کشت بدون خاک به عنوان منبع فسفر و نیتروژن استفاده می‌شود.
با رعایت دوز مصرفی مناسب، می‌توان از تاثیرات مثبت MAP در بهبود عملکرد و رشد گیاهان بهره‌مند شد.
تشخیص مونو آمونیوم فسفات اصلی
تشخیص مونو آمونیوم فسفات (MAP) اصلی از نمونه‌های تقلبی به دلیل اهمیت کیفیت در کاربردهای مختلف بسیار مهم است. برای این منظور، به نکات زیر توجه کنید:
- برچسب و بسته‌بندی:
-
- محصول باید دارای برچسب مشخص با ذکر نام، فرمول شیمیایی، درصد خلوص و نام تولیدکننده باشد.
- بسته‌بندی محکم و بدون آسیب‌دیدگی باشد.
- ویژگی‌های ظاهری:
-
- MAP اصلی به صورت کریستال‌های سفید جامد، پودری یا گرانول‌های بدون بو است.
- از هرگونه تغییر رنگ به سمت زرد یا قهوه‌ای باید پرهیز شود.
- تست محلولیت در آب:
-
- مقدار کمی از ماده را در آب حل کنید. MAP اصلی به راحتی در آب حل می‌شود و محلول شفافی به دست می‌دهد.
- تست pH محلول:
-
- pH محلول 1 درصد مونو آمونیوم فسفات حدود 4.5 است. مقادیر متفاوت می‌تواند نشانه‌ای از ناخالصی باشد.
تولید کنندگان مونو آمونیوم فسفات
در سطح جهانی، تولیدکنندگان اصلی مونو آمونیوم فسفات شامل شرکت‌های زیر هستند:
- Yara International
کشور: نروژ - Mosaic Company
کشور: ایالات متحده آمریکا - PhosAgro
کشور: روسیه - ICL Group
کشور: اسرائیل - EuroChem Group
کشور: سوئیس/روسیه - OCP Group
کشور: مراکش - CF Industries Holdings
کشور: ایالات متحده آمریکا - Haifa Chemicals
کشور: اسرائیل - Wengfu Group
کشور: چین - Sichuan Blue Sword Chemical
کشور: چین - Gujarat State Fertilizers & Chemicals (GSFC)
کشور: هند - Coromandel International
کشور: هند - IFFCO
کشور: هند - Nutrien
کشور: کانادا - Agrium Inc.
کشور: کانادا
این تولیدکنندگان به عنوان تامین‌کنندگان اصلی مونو آمونیوم فسفات در بازار جهانی شناخته می‌شوند و محصولات خود را با استانداردهای بین‌المللی عرضه می‌کنند.
جمع بندی
مونو آمونیوم فسفات (MAP) یک ترکیب شیمیایی مهم با فرمول NH₄H₂PO₄ است که به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود در صنایع مختلفی از جمله کشاورزی، خاموش‌کننده‌های آتش، اپتیک، الکترونیک و اسباب‌بازی‌ها کاربرد دارد. این ماده به عنوان کود، منبع مؤثری از فسفر و نیتروژن را برای گیاهان فراهم می‌کند و در صنایع دیگر به دلیل خواص ضد آتش و پایداری شیمیایی آن استفاده می‌شود. بازرگانی آسمان تجارت به عنوان تامین‌کننده معتبر، محصولات باکیفیت و خدمات ارسال فوری را با ضمانت کیفیت ارائه می‌دهد تا رضایت کامل خریداران تضمین شود.
